Jenengé Godhong Tanduran lan Wit-Witan ing Tembung Basa Jawa
Manawa ing bahasa Indonesia, jeneng godhong karo wité iki biasané jenengé pada. Contoné, pohon Pisang nama daunnya ya daun Pisang. Pohon Kelapa nama daunnya ya daun Kelapa. Tanaman Cocor Bebek, nama daunnya ya daun Cocor Bebek, dan lain sebagainya.
Béda karo tembung-tembung ing basa jawa, jenengé godhong ora mesti pada karo jenengé tandurané/wité. Embuh apa sebabé simbah-simbah mbiyèn mènèhi jeneng dhéwé kanggo godhong-godhongan. Apa merga sebagéan godhong-godhongan kuwi kerep kanggo campuran empon-empon jamu utawa kanggo masak janganan, mula diwènèhi aran sing béda karo arané wité.
Luwih unik maneh, sak godhong bisa nduwèni jeneng loro apa telu miturut kondisiné. Misalé godhong wit kambil kang enom diarani janur, yèn wis tuwa lan garing diarani blarak. Embuh saking pinteré simbah-simbah mbiyèn anggoné nata basa lan gawé istilah. Sing jelas anak puthu rada mumet olèhé ngapalké. Apa manèh yèn durung tau weruh kaya apa uwité.
Jenengé godhong wit-witan miturut basa Jawa, yèn kulina weruh godhongé lan kulina nyebutaké, suwé-suwé rak ya apal dhéwé. Ing ngisor iki arané/jenengé godhong seka tanduran utawa wit-witan sing isih gampang ditemokaké:
Arané Tanduran | Jenengé Godhong |
---|---|
Arèn | Dliring |
Asem | Sinom |
Awar-awar | Dongèng |
Cekuk | Sriwedari |
Cocor Bèbèk | Tiba Urip |
Dadap | Tawa |
Gebang | Kajang |
Gedang isih enom | Pupus |
Gedang sing tuwa | Ujangan |
Gedang wis garing | Klaras |
Jagung | Ketebon |
Jambé | Dedel, Pracat |
Jarak | Bledhèg |
Jati | Jompong |
Jipang | Bethethet |
Kacang Brol | Rèndèng |
Kacang Lanjaran | Lembayung |
Katès | Gampleng |
Kecipir | Cethèthèt |
Kèlor | Limaran, Sewu |
Kemlandéyan | Kumuda |
Kelapa Enom | Janur |
Kelapa Tuwa | Blarak |
Kimpul/Tales | Lumbu |
Kluwih | Kléyang |
Lempuyang | Lirih |
Lombok | Sabrang |
Mlinjo | So |
Pari | Damèn |
Pring | Elarmanyura |
Pring Garing | Krosak |
Randu | Baladéwa, Smarakandhi |
Siwalan | Lontar |
Tebu | Momol |
Tebu wis garing | Rapak |
Téla Pohong | Jlegor |
Turi | Pethuk |
Waluh | Lomah-Lamèh |
Widara Putih | Trawas |
Wuni | Mojar |
Isih digolèki arené godhong-godhong liyané, dadi ana sambungé